سوود و زیانەکانى گەڵای غار بۆ قژ
گەڵای غار بۆ قژ ئینسایکلۆپیدیای ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست

 

سوودەکان و زیانەکانى گەڵای غار بۆ قژتان پێشکەش دەکەین، گەڵای غار بە ناوی جیاواز ناودەبرێت، وەکو گەڵای وار، گەڵای موسا، گەڵای توێکڵ، ئەو کاغەزەیە کە لە درەختی غاربوون کە هەمیشە سەوزە و لە ناوچەکانی دەریای ناوەڕاستدا گەشە دەکات، بەرهەم دێت، و ئەم گەڵایانە بۆ باشترکردنی تامی خۆراک بەکاردەهێنرێن. گەڵای غاربوون ماددە خۆراکییە گرنگەکانی تێدایە بۆ تەندروستی قژ، ئەزموونەکانی بەکارهێنانی بۆ ئەم مەبەستەش لەم بابەتەدا لە ئینسایکلۆپیدیادا پێداچوونەوەیان بۆ کراوە.

 

زۆر کەس بۆ گرنگیدان بە قژیان گەڵای غار بەکاردەهێنن، بەو پێیەی تایبەتمەندی سوودبەخشی تێدایە، لە دیارترین ئەو ئەزموونانەی کە مرۆڤەکان تاقییان کردۆتەوە ئەمانەی خوارەوەن:

ئەزموونی یەکەم: یەکێک لە کچەکان ئاماژەی بەوەدا کە سەرەڕای چڕی قژی تووشی وەستانی گەشەی قژبووە. ئاماژە بە بەکارهێنانی ماسکی گەڵای غار دەکات، کە گەڵاکانی غاربوون و دوو کوپ ئاو و کەوچکێک جۆ و هەمان بڕی زەنجەفیل و کۆمەڵێک گەڵاى جەرجیر لەخۆدەگرێت. تێکەڵەکە دەکوڵێنرێت و دەپاڵێورێت و پاشان بۆ ماوەی شەوێک لەسەر قژەکە دادەنرێت. ئەو دووپاتی دەکاتەوە کە هەموو هەفتەیەک بەردەوام بووە لە بەکارهێنانی ئەم ڕێگایە و تێبینی کراوە کە قژی درێژتر بووە و ڕزگاری بووە لە کێشەی هەڵوەرین و وشکبوونەوەی قژ.

ئەزمونی دووەم: ژنێک ئەزموونی خۆی باسکرد، ئەو بەدەست هەڵوەرینی قژەوە دەناڵێنێت و نەیتوانیوە ڕێچکەی سروشتی گونجاوی بۆ بدۆزێتەوە، بۆیە گەڵای غاربوون بۆ قژی بەکارهێنا و تێبینی کرد، دوای ماوەیەک لە بەکارهێنانی، باشتربوونی هەڵوەرینی قژ و گەشەیکر... زیادبوونی درێژی قژى.

ئەزمونی سێیەم: ئافرەتێکی تر باس لەوە دەکات کە ڕێچکەی گەڵای غار بۆ درێژکردنەوەی قژی و ڕزگاربوون لە کڕێش، ئەو دووپاتی دەکاتەوە کە هەستی بە زیادبوونی درێژی قژی نەکردووە دوای ماوەیەک لە بەکارهێنانی، بەو پێیەی ڕێژەکەی وەک خۆی ماوەتەوە، بەڵام گەڵای غاربوون کاریگەر بوو لە ڕزگاربوون لە کڕێش و هەڵوەرین.

سوودەکانی گەڵای غار بۆ قژ

گەڵای غاربوون لە دروستکردنی زۆرێک لە بەرهەمە دەرمانییەکان بۆ چاودێریکردنی قژ بەکاردێت، بەو پێیەی تایبەتمەندی دژە کەڕو و دژە بەکتریا و دژە ئۆکسێنەری تێدایە، هەر بۆیە دەتوانرێت چێژ لە سوودەکانی وەربگیرێت کاتێک لەسەر قژ بەکاردەهێنرێت:

1.  گەڵای غاربوون ماددەی دژە بەکتریا و دژە میکرۆبی تێدایە کە یارمەتیدەرە بۆ چارەسەرکردنی موخۆرکەو دوولەتبوونى مووەکان، بەو پێیەی ئەو کەڕوانە لەناو دەبات کە هۆکارن.
2. زۆرێک لە لێکۆڵینەوە زانستیەکان سەلماندوویانە کە گەڵاکانی غاربوون دەتوانرێت وەک چارەسەرێکی کاریگەر بۆ هەوکردنی پێستی سەر بەکاربهێنرێت، بەو پێیەی ماددەی کاریگەر لەخۆدەگرێت کە چاکبوونەوەی برینەکان خێراتر دەکات، ئەم ماددانە دژە میکرۆب و دژە هەوکردنن.
3. گەڵای غار بۆ پاککردنەوەی قژ و بۆندارکردنی و پێدانی بۆنێکی جیاواز بەکاردێت، ئەمەش بەهۆی ئەوەی زەیتی سووکەکان(فڕیوەکان) تێدایە کە بۆنی بێزارکەری لێ لادەبات.
4. توێژینەوەیەکی زانستی ئەم دواییە دەریخستووە، ئەو کێشەی ڕشک کە لە قژدا دەردەکەوێت و تێیدا جێگیر دەبێت، دەتوانرێت بە بەکارهێنانی زەیتی غار، بە لێدانی بۆ قژ و پێستی سەر، نەهێڵرێت.
5. گەڵای غار یەکێکە لە ماددە کاریگەرەکان لە چارەسەرکردنی قژی وشک و ئەو زیانانەی کە لە ئەنجامی کەمی شێداربوونەوە دروستدەبن، بەو پێیەی شێداری قژ زیاد دەکات و دەرکەوتنی باشتر دەکات، هەروەها زیندوویی و بریقەی بۆ زیاد دەکات.
6. زەیتی گەڵای غار یارمەتی گەشەی قژ و کەمکردنەوەی قژی خۆڵەمێشی(سپى) دەدات.

 

گەڵای غار بۆ تاڵەکانی قژ

گەڵای غار یارمەتی پڕکردنەوەی ئەو بۆشایانەی پێستی سەر دەدات کە لە ئەنجامی هەڵوەرینی قژەوە دروستدەبن.

 گەڵای غاربوون کانزا و ڤیتامین و دژە ئۆکسانی تێدایە کە خۆراک دەدات بە قژ و تاڵەکانی بەهێز دەکات، ئەمەش دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی هەڵوەرینی قژ.

چۆنیەتی بەکارهێنانی گەڵای غاربوون بۆ قژ

سوودەکانی گەڵای غار بۆ قژ دەتوانرێت بە زیاتر لە یەک ڕێگا سوودی لێ وەربگیرێت، بە بەکارهێنانی لەسەر قژ بەم شێوەیە:

دوو گەڵای غاربوون لەگەڵ بڕێکی دیاریکراو لە زەیتی زەیتون تێکەڵ دەکرێت، دواتر تێکەڵەکە دەخرێتە ناو پەرداخێکی توند داخراوەوە و بۆ ماوەی چەند ڕۆژێک بەجێدەهێڵرێت، دوای ئەوە زەیتەکە بەکاردەهێنرێت و تەواوی پێستی سەر و قژەکە مەساج دەکرێت.

بۆ سوود وەرگرتن لە سوودەکانی زەیتی غار لە کەمکردنەوەی قژی خۆڵەمێشی(سپى)، بە زەیتی غار پێستی سەر و قژ مەساج بکە، پاشان بۆ ماوەی دوو کاتژمێر بەجێی بهێڵیت، باشترە شەوێک بەجێی بهێڵیت پێش ئەوەی قژ بە ئاوی گەرم و شامپۆ بشۆیت.

بڕێک لە گەڵای غاربوون ورد دەکرێت تاوەکو دەبێتە پاودەر، پاشان چەند دڵۆپێک ئاوی لیمۆی تێدەکرێت، پێکهاتەکانی بەباشی تێکەڵ دەکرێت تاوەکو تێکەڵەکە وەک هەویر دەبێت، دواتر دەخرێتە سەر پێستی سەر، باشتر وایە ئەم ڕێگایە دووبارە بکرێتەوە هەفتەی دوو جار بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامی ئەرێنی.

بۆ چارەسەری قژ، ٣ گەڵای غاربوون ورد بکە وبیکەبە پاودەر، پاودەرەکە لەگەڵ نیو کوپ زەیتی گوێزی هیندی تێکەڵ بکە، پاشان تێکەڵەکە گەرم بکە و بیدە لە پێستی سەر و قژ بۆ ماوەی کاتژمێرێک پێش ئەوەی بە ئاوی گەرم و شامپۆ بیشۆیت.

بۆ ڕزگاربوون لە ڕشکى سەر، ٥٠ گرام گەڵای غاربوون لە دوو کوپ ئاودا بکوڵێنە، دوای ئەوەی زیاتر لە نیوەی بڕەکەی بەهەڵم دەبێت، دەپاڵێورێت و دەخرێتە سەر قژەکە دوای ئەوەی سارد دەبێتەوە، و بۆ ماوەی ٥ کاتژمێر لەسەر قژەکە دەهێڵرێتەوە.

سپرای گەڵای غار بۆ قژ

10 گەڵای غاربوون لە دوو کوپ ئاودا بکوڵێنە و تێکەڵەکە لەسەر ئاگرەکە بۆ ماوەی 15 خولەک بەجێبهێڵە.

 گیراوەکە جێبهێڵە تا سارد دەبێتەوە، پاشان ئاوەکەی لێ دەربهێنە، و بیخە ناو سپرایەکەوە بۆ ئەوەی بپرشێنرێتە سەر قژەکە تا بریقەی گونجاوی پێبدات.

گەڵای غار و مێخەک و ڕۆزماری بۆ قژ

تێکەڵەیەک لە گەڵای غار و زەیتی مێخەک و زەیتی ڕۆزماری یارمەتی ئەستوورکردنی قژ و پەرەپێدانی گەشەی قژ دەدات.

 بۆ ئەوەی سوودی لێ ببینیت ٥ گەڵای غار لە ئاودا بکوڵێنە تا ئاوەکە ڕەنگى سەوزێکى کاڵ دەبێت، پاشان ئاوەکە پاڵاوتە و بڕێکی یەکسان زەیتی مێخەک و زەیتی ڕۆزماری تێبکە، تێکەڵەکە بخەرە ناو بوتڵێکی سپرا و بیپرژێنە سەر قژی تەڕ و بۆ ماوەی نیو کاتژمێر، پاشان بە باشی بیشۆ.باشە.

بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامێکی باش باشترە هەفتەی جارێک ئەم ڕێگایە دووبارە بکرێتەوە.

گەڵای غاربوون کوڵاو بۆ درێژکردنەوەی قژ

لە سوودەکانی گەڵای غار بۆ قژ، هاندانی گەشەی قژ و زیادکردنی درێژییەکەی لەخۆدەگرێت.

 تێکەڵەیەک لە ٧ گەڵای غاربوون و دوو کوپ ئاو و کۆمەڵەیەکی بچووک لە مەعدەنووس و کەوچکێکی چێشت جۆ و زەنجەبیلی هاڕاو بەکاردێت بۆ بەدەستهێنانی سوودەکانی لە نەهێشتنی ئازاری سوڕی مانگانە، ئەم تێکەڵەیە لەسەر ئاگرێکی کەم بۆ ماوەی ١٥ خولەک دادەنرێت.

دوای تێکەڵکردنی پێکهاتەکان، تێکەڵەکە بۆ ماوەی شەوێکی تەواو بە داپۆشراوی بهێڵەرەوە، پاشان فلتەری بکە(بیپاڵێوە) و بیخەرە ناو سپرایەکی پاکەوە، و ڕۆژانە پێش خەوتن بیپرژێنە سەر پێستی سەر، مەساج بۆ پێستی سەر بکە. ڕۆژی دواتر قژەکە بە ئاوی شلەتێن دەشۆرێت و شامپۆ.

ڕێچکەیەکی تر هەیە بۆ بەکارهێنانی گەڵای غار، کە بریتییە لە کوڵاندنی 8 گەڵای غار لە 3 کوپ ئاودا بۆ ماوەی چارەکێک، و دوای شۆردنی قژ بە شامپۆ، بەو گیراوەیە دایبهێنە یان تەڕیکە.

کاریگەری زیانبەخشی گەڵای بەیبوون لەسەر قژ

هیچ لێکۆڵینەوەیەک هیچ زیانێکی بەکارهێنانی گەڵای بەیبوون لە چاودێریکردنی قژدا نەسەلماندووە.

بۆ ئەوەی دڵنیا بین لە بەکارهێنانی سەلامەت، باشترە کەمێک لە گیراوەکانى کە درووستیدەکەیت بدرێت لە شوێنێکی بچووکی دەست بۆ تاقیکردنەوەی کاریگەرییەکەی لەسەر هەستیاری.