ئایا  توڕبوون و دەمارگیری نەخۆشییەکی دەروونییە؟

کەمێک دەمارگیری و دڵەڕاوکێ هیچ شتێکی خراپ نییە، بەڵام ئەگەر بۆ ماوەیەکی زۆر بەردەوام بوو و دەمارگیرییەکە توند بوو، ئەمە کاریگەری لەسەر تەندروستی جەستەیی و دەروونیت دەبێت، هەروەها ژیانی ڕۆژانەت پڕ دەبێت لە دڵەڕاوکێ و گرژی، بۆیە هەوڵبدە کۆنتڕۆڵی بکەیت دەمارگیریت و نەهێڵێت کۆنتڕۆڵت بکات.

 

ئایا دەمارگیری نەخۆشییەکی دەروونییە؟

نەخێر، دەمارگیری کاتی لە دۆخێکی دیاریکراودا نەخۆشییەکی دەروونی نییە،  دەمارگیری کاردانەوەیەکی سۆزداری سروشتییە کە کاتێک ڕوودەدات کە دڵەڕاوکێ یان گرژی بەهۆی دەردانی هۆرمۆنەکانی فشار لە جەستەدا (وەک ئەدرنالین و کۆرتیزۆڵ) دەستپێدەکات، بەڵام ئەگەر... توندی دەمارگیری لە دەرەوەی ئاسایی زیاد دەکات و بەردەوام دەبێت، کاریگەری لەسەر چالاکییەکان دەبێت وەک ژیان و کار، لەوانەیە نیشانەیەک بێت بۆ تێکچوونێکی دەروونی وەک دڵەڕاوکێ یان تێکچوونی ترس.

دەتوانین بڵێین جیاوازی سەرەکی نێوان دەمارگیری پەیوەست بە نەخۆشی دڵەڕاوکێ و هەستکردن بە دەمارگیری وەک پەرچەکردارێکى سروشتى، فشارەزۆرکتوپڕەکانە.

چۆن ئەو دەمارگیرییە جیا بکەینەوە کە پەیوەندی بە نەخۆشییە دەروونییەکانەوە هەیە؟

ئەگەر دەمارگیری کاریگەرى لەسەر ژیانى ڕۆژانە درووستکردو بەرگە نەگیرا و تەحەمول نەکرا، ئەوا پێویستە ڕاوێژ بە پزیشکی دەروونی بکرێت. لەوانەیە ئەم دەمارگیرییە ئاماژەبێت بۆ تووشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵەڕاوکێ، و ئەو دەمارگیرییەی کە پەیوەندی بە تێکچوونی دڵەڕاوکێیەوە هەیە دەتوانرێت جیا بکرێتەوە بە چاودێریکردنی هەندێک نیشانە و ڕەفتار، وەک:

 

• هەستکردن بە ترس و دڵەڕاوکێ و ترسی بەردەوام.
• تووشبوون بە ئارەقکردنەوە و لێدانی خێرای دڵ.
• ساردى دەستەکان و کەچى ئارەقکردنەوەى.
• وشکبوونەوەی دەم و نەتوانینی هەناسەدان بە ئاسانی.
• هێڵنج.
• سڕبوونی لە دەست یان پێدا.
• گرژبوونی ماسولکەکان بەهۆی زۆر دەمارگیرییەوە.
• هەستکردن بە ترس و ترسى زۆر و نائارامی.
• زۆرى توشبوون بە مۆتەکە و کابوس لە کاتی خەوتندا.
• زۆر بیرکردنەوە لە شتێکی دیاریکراو، وەک فلاشباکی پەیوەست بە ئەزموونە زەبربەخشەکان.
• بیرکردنەوە وەسوەسەییەکان کە کۆنتڕۆڵ ناکرێت.
• بێتوانایی لە هێمنى و ئارام گرتن.
• پەیڕەوکردنی هەندێک ڕەفتاری ڕێوڕەسمی، وەک دەستشۆردنی زۆر زیادرەوى تیایدا.
• کێشەی خەوتن

چۆن کۆنتڕۆڵی دەمارگیری بکەین بۆ پاراستنی تەندروستی دەروونیمان؟

دەمارگیری دەتوانرێت زاڵ بێت و کۆنترۆڵ بکرێت و ڕێگەی پێنەدرێت توندتر بێت بە جێبەجێکردنی ئەم پێشنیارانەی خوارەوە:

1.  هەمیشە متمانەکردن بەخۆی و وازنەهێنان یان لاوازبوون، دەربڕینی هەستەکان و داننان بە ترس و تۆقان و دڵەڕاوکێیەى هەتە، هەوڵنەدان بۆ داپۆشینی بە هاوار و دەمارگیری.
2. هەڵمژینی هەناسەی قوڵ لەکاتی سترێس و دڵەڕاوکێ و پەنانەبردن بۆ دەمارگیری وەک ڕێگەیەک بۆ هێورکردنەوەی مرۆڤ، باشتر وایە هەناسەیەکی قوڵ هەڵمژێت و دواتر بە ئارامی زۆر هێواشى هەناسە دەربکاتەوە و ئەم هەناسانە ٣-٤ جار دووبارە بکرێتەوە.
3. تەرکیزکردن لەسەر ئێستا و بارودۆخی ئێستا و هەمیشە سترێس نەکردن لەسەر خودى خۆی لە بیرکردنەوە لە ئایندەدا، پێویستە پشوویەک لە گێڕانەوەی بیرکردنەوەی داهاتوو وەربگریت بۆ ئەوەی هەموو وزەی دەرونی سەرف نەکات، بەمەش هەستی دەمارگیری بەدەر دەکرێت و عەقڵ ئارام دەمێنێتەوە.
4. ناسین و بەرزکردنەوەی خاڵە بەهێزەکان، و هیچ زیانێکی نییە لە نووسینی خاڵە بەهێزەکان و لێهاتووییەکان و دەستکەوتەکان بۆ ئەوەی سەرنجیان لەسەر بێت و لەبیریان بێت لە بیریان نەکات بیکاتە خاڵى بەهێزى بۆ خۆى.
5. تا دەکرێت کار لەسەر گەشەپێدانی خود بکە، بە سەرقاڵبوون بە فێربوون یان ڕاهێنان لە بوارێکی دیاریکراودا، تا زیاتر فێربین و گەشە بکەین، متمانە بەخۆبوونمان زیاتر دەبێت، و ئارامی دەروونی خۆمان دەپارێزین.
6. بەرەنگاربوونەوەی دەمارگیری یان ڕەتکردنەوەی، بەو پێیەی ئەمە ڕەنگە زیان بە ڕۆح بگەیەنێت، بۆیە پێویستە هەستی دەمارگیری وەک هەستێکی سروشتی ئەرێنی بناسرێت کە دەبێت لێی دووربکەوێتەوە.