ژمارەی ئەو هەنگاوانەی کە پێویستە بۆ سووتاندنی چەوری و دابەزاندنی کێش

 

جا تۆ بەدوای پاراستنی تەندروستی خۆتدا دەگەڕێیت یان دەتەوێت هەندێک کێشی زیادە دابەزێنیت و لەشجوانیت بگەڕێنیتەوە، هەر دەبێت وەرزش بکەیت. لە ژێر رۆشنایی ئەو راستییەی کە زۆربەمان جۆرە کارێکدەکەین کە پێویستی بە دانیشتنی کاتژمێری درێژ هەیە، کە ڕەنگدانەوەی نەرێنی لەسەر جەستە و مێشکەمان هەیە، بژاردەی بەردەست و ئاسانترین بۆ زۆرینەمان وەرزشی ڕۆیشتنە ڕۆژانە بە خێرایی یان خاو ماوەیەکى باش بەپێ بڕۆ .

 

کامیان باشترە بۆ دابەزاندنی تەندروستی و کێش، خێرا یان خاو ڕۆیشتن؟ ئەی هەنگاوەکانت و ژمارەی هەنگاوەکانی پێویست بۆ ئەوەی ڕۆژانە بە پێ بڕۆیت بۆ سووتاندنی چەوری و دابەزاندنی کێش دەبێ چەندبێ؟

 لەم دێڕانەی خوارەوەدا دەربارەی وەڵامەکان  زانیارى دەخەینەڕوو. بەڵام لە سەرەتاوە، گرنگترین سوودەکانی لەگەڵ ئێمە لەبیر مەکە کە ڕاهاتوون بە ڕۆیشتن ڕۆژانە.

 

چی بەسەر جەستەدا دێت لەکاتی ڕۆیشتن ڕۆژانەدا:

ڕۆیشتن بە خێرایی دەبێتە هۆی دابەزینی کێش و بەرزکردنەوەی تەندروستی.

• ڕۆیشتن بە خێرایی دەبێتە هۆی دابەزینی کێش و بەرزکردنەوەی تەندروستی

ڕۆژانە ڕۆیشتن هاندەری میتابۆلیزمە(زیندەچالاکى) بۆ سووتاندنی چەوری بە شێوەیەکی سروشتی، و ڕۆژانە ڕۆیشتن لە کەڵەکەبوونی چەورییە زیانبەخشەکانی دەوروبەری سک و بە تایبەتی کەم دەکاتەوە.
 

• ڕۆیشتن بە پێ لێدانی دڵت بەرز دەکاتەوە، کە کارکردنی پەمپکردنى خوێن باشتر دەکات. ڕۆیشتن ڕۆژانە بە شێوەیەکی مامناوەندى، و بە تێپەڕبوونی کات، دڵ دەتوانێت خوێن بە ئاسانی و بە شێوەیەکی کاراتر بگوازێتەوە. هەروەها ڕۆیشتن بە پێ هەموو ڕۆژێک توانای لێبوردەیی دڵ و خوێنبەرەکان زیاد دەکات، ئەمەش ڕێگە بە کەسێک دەدات بۆ ماوەیەکی زیاتر و سەختر وەرزش بکات.

 

• توێژینەوەیەک کە لە گۆڤارى(Medicine & Science in Sports & Exercise) بڵاوکراوەتەوە، ئاماژەی بەوە کردووە کە ڕۆیشتن بە پێ ٣ کیلۆمەترە لە ڕۆژێکدا، بەبەردەوامى بۆ ماوەى ٢٤ هەفتە، دەبێتە هۆى دابەزینى پەستانی خوێنی لەو ژنانە کە لە وەستانی سوڕی مانگانەدان، و بەرزی پەستانی خوێنیان هەیە.

 

• ڕۆیشتن چالاکییەکە کە کێشی کەسێک بەکاردەهێنێت، بۆیە تەرخانکردنی کات بۆی هەموو ڕۆژێک تەندروستی ئێسکەکانت دەپارێزێت، هەروەها چڕی کانزاکانی ئێسکی بڕبڕەی پشتی کەمەر لە ئافرەتەکاندا زیاد دەکات کە ماوەی وەستانى سوڕى مانگانەدان پووکانەوەی ئێسک دەوەستێنێت.

 

• ڕۆیشتن دەتوانێت ڕۆژانە مرۆڤ دڵخۆش بکات، چونکە دەبێتە هۆی دەردانی ئەو هۆرمۆنانەى کە پێیان دەوترێت ئەندۆرفین کە دڵخۆشی و کەمکردنەوەی گرژی دەکەن. بۆیە ڕۆیشتن دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە کۆنترۆڵکردنی دڵەڕاوکێ و دوورکەوتنەوە لە خەمۆکی.

 

• ڕەنگە ڕۆژانە ڕۆیشتن خەوت باشتر بکات و ئەمەش بەشێکی بەهۆی کەمکردنەوەی ئەو دلەڕاوکێ و دودڵیەوە، و بە هۆی ئەوەی کە کاتێک جەستە ماندوو دەبێت، خێراتر بەدوای ئاسوودەیی و خەوتندا دەگەڕێت.

 

• بۆ سیستەمی بەرگری زۆر گرنگە چونکە دەتوانێت یارمەتیت بدات لە بەرەنگاربوونەوەی نەخۆشی و بارودۆخی نالەبارى تەندروستی، زۆرێک لە توێژینەوەکانیش ئاماژەیان بەوە کردووە کە ڕۆیشتن دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە بەهێزکردنی سیستەمی بەرگری و دوورکەوتنەوە لە مەترسی نەخۆشی. هەروەها، ڕۆیشتن بۆ ماوەی لانیکەم ٢٠-٣٠ خولەک لە ڕۆژێکدا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ بەرەنگاربوونەوەی نەخۆشی و ئەنفلۆنزا.

 

• چەند هەنگاو پێویستە بۆ ئەوەی ڕۆژانە بە پێ بڕۆین بۆ سووتاندنی چەوری و دابەزاندنی کێش

• 10,000 هەنگاو یەکسانە بە ڕۆیشتن بە  نزیکەی 6-7 کم

• 10,000 هەنگاو یەکسانە بە ڕۆیشتن بە  نزیکەی 6-7 کم

لەمبارەیەوە دکتۆر سوم ریک لە مایو کلینک دەڵێت، ئەمەش بەندە بە تەندروستی و تەمەنی کەسەکەوە. بەڵام بەگشتی ١٠ هەزار هەنگاو یەکسانە بە ٦-٧ کم.
وەزارەتی تەندروستی و خزمەتگوزارییە مرۆییەکان لە ئەمریکا پێشنیاری ئەوە دەکات کە تۆ مەشقی توندی مامناوەند بکەیت بۆ ماوەی ١٥٠ خولەک لە هەفتەیەکدا، وەک ڕۆیشتن، بەڵام دەتوانرێت 150 خولەک لە هەفتەیەکدا بە چەندین شێوازی جیاواز دابەش بکرێت. ڕەنگە هەندێکیان ئامانجیان ئەوە بێت کە بۆ ماوەی پێنج ڕۆژ لە هەفتەیەکدا ڕۆژانە ٣٠ خولەک وەرزشکردن. هەندێکی تریش ڕۆژانە چەند جارێک بەئەنجامدانى ١٠ خولەک وەرزشکردندا دەگونجێن.

 

ئەگەر خێرایی پیاسەکەت بەس نەبێت بۆ ئەوەی شایستەی ڕاهێنانی مامناوەندی مامناوەند بیت، ئەم هەنگاوانە هێشتا بەسوودن بۆ ڕێگریکردن لە کێشەکان کە دەتوانن ڕوو بدەن بەهۆی ماوەیەکی زۆر لە دانیشتن لە ڕۆژدا. زیادکردنی هەر پلەیەک لە چالاکییە ئاساییەکان بۆ ڕۆتینەکەت، سوودت پێدەگەیەنێت.

 

تا باشتر کێشت دابەزێنیت و جەستەیەکی تەندروست هەبێت... خێرا یان خاو ڕۆیشتن

چەند هەنگاو گونجاوە بۆ ڕۆیشتن ڕۆژانە بۆ سووتاندنی چەوری و دابەزاندنی کێش

چەند هەنگاو گونجاوە بۆ ڕۆیشتن ڕۆژانە بۆ سووتاندنی چەوری و دابەزاندنی کێش:

دکتۆر سوم ریک ئامۆژگاری دەکات کە بە خێرایی ڕێڕۆشتنەکەمان بە پێوانەى قسەکردن و هەناسەدان تاقیبکەینەوە، واتە بە خێراییەک بڕۆیت، بتوانیت لەکاتى ڕۆشتندا گفتوگۆیەک بکەیت، ئەمە وەک یەکەیەکى پێوانەیى بۆ خێرایى ڕۆشتن بەکاربهێنە.

 بەپێی توێژینەوەیەک کە لە ساڵی ٢٠٢٢ بڵاوکراوەتەوە، "توندى خێراییەکە" لە ڕۆیشتن دەبێتە هۆی ئەنجامە ئەرێنییەکان بۆ دڵ و شێرپەنجە و نەخۆشی بیرچوونەوە، ئەمە جگە لە کۆی ژمارەی هەنگاوەکانی ڕۆژانە کە دەگیرێنەبەر. ئەو توێژینەوەیەی کە لەلایەن زانکۆی سیدنی ئوسترالی ئەنجامدراوە پشتڕاستی کردەوە کە خێرایی ڕۆیشتن بە کەسێک کەمتر گرنگ نییە لە ژمارەی هەنگاوەکانی کە لە ڕۆژەکەدا دەیگرێتەبەر، بەڵام باشترە ئەم هەنگاوانە لە فرێکوێنسی خێرا بن، یان بە ڕۆیشتن لەسەر بەرزاییەکان لەبری ئەوە لە زەوییە تەختەکان، یان بە بەرزبوونەوەی پلیکانەکان، بۆ نموونە ئەم ژمارەیە بۆ کەسانی چالاک تەواو و گونجاوە.

 

بەپێی توێژینەوەکە، ڕۆژانە ١٠ هەزار هەنگاو هەمیشە پەیوەندی بە کەمبوونەوەی مەترسی تووشبوون بە نەخۆشی بیرچوونەوە و نەخۆشییەکانی دڵ و شێرپەنجە و مردنەوە هەبووە، بەڵام ئێستا پسپۆڕان بۆیان دەرکەوتووە کە خێراترین خێرایی بۆ ڕۆیشتن، سوودەکانی هیچ کەمترنیە لە ژمارەى هەنگاوەکان.

 لە کۆتاییدا، خێرا یان خاو ڕۆیشتن جۆرێکی نایابی ڕاهێنانی باشە بۆ دڵ و خوێنبەرەکان، و هیچ کامیان ناخرێتە پێش ئەویتر، چونکە لە کۆتاییدا باشترین هەڵبژاردن لە دەستى خۆتدایە، تۆ بە تەواوی پشت بە ئامانجە تەندروستییەکان و لەشجوانیەکانت دەبەستێت بۆ هەڵبژاردنیان. وە لەبیرت نەچێت پێش دەستپێکردنی هەر مەشقێکی ڕۆتینی باشترە راوێژ بە پزیشک بکەیت.زیاتر بخوێنەرەوە